Bir bağışıklık sistemi hastalığı olan “Çölyak Hastalığı” vücut savunma sisteminin glutene karşı gösterdiği hassasiyet olarak tanımlanır ve her yaşta görülebilir.
Besinlerdeki buğday, arpa ve çavdarda bulunan glüten adlı bir proteine karşı hassasiyet ile ortaya çıkar ve glüteni kesmek bu hastalıkta bilinen tek tedavi yöntemidir. Çölyak hastalığında glüten adlı proteine karşı vücudun geliştirdiği antikor, ince bağırsağın iç yapısına zarar verir ve ince bağırsak yüzeyi, çölyak hastalarında düzleşmeye başlar. Bu da besinlerin emiliminde azalmaya yol açar.
Toplumda her 100 kişiden 1’inde görülen bu hastalığın görülme ihtimali vardır. Ailede çölyak hikayesi varsa çocuklarda görülme ihtimali fazladır, yani genetik geçiş önemli rol oynar.
Türkiye’de 6-17 yaş grubu okul çocuklarında yapılan çalışmada hastalığın görülme sıklığı % 1.7 olarak belirlenmiştir. Yetişkinlerde görülme sıklığı ise % 1 olarak bildirilmektedir.
Çölyak hastalığı çocuklardaki belirtileri; gelişme ve büyüme geriliği, karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal, huysuzluk, uyuklama, davranış bozuklukları şeklinde görülebilir.
Çölyak hastalığı erişkinlerde genellikle yağlı gıdaların alınmasından sonra belirginleşen ishal, karında gaz ve rahatsızlık hissi, karın ağrıları, iştahı iyi olduğu halde kilo alamama, kilo kaybı, çabuk yorulma, yorgunluk ve eklem ağrıları, depresyon, erişkin yaşta ortaya çıkan çölyak hastalığın başlıca bulgularıdır.
2 Yaş Altı Çocuklarda belirtiler
Kusma
Kronik ishal
Karında şişlik
Gelişme geriliği
İştahsızlık
2 Yaş Üstü Çocuklarda Ki Belirtiler
Birkaç haftadır geçmeyen ishal
Akranlarından daha kısa ve zayıf olma
Gelişimin yavaşlaması
Kronik kabızlık ve kusma
Kilo kaybı
Sinirlilik
Ergenlikte gecikme
Dikkat eksikliği / hiperaktivite bozukluğu (DEHB), öğrenme güçlükleri, baş ağrıları, kas koordinasyonu ve nöbetlerinin olmaması gibi nörolojik semptomlar.
Yetişkinlerde Ki Belirtiler
Karın şişliği
Kansızlık
İshal
Kusma
Kabızlık
Açık renkli ya da kötü kokulu dışkı, tuvalet ihtiyacının artması
Karın ağrısı ve kramp
İştahsızlık ve gaz şikayetleri
Kilo kaybı
Yorgunluk ve halsizlik
Kemik veya eklem ağrısı
Demir eksikliği
Baş ağrısı
Nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları
Duygudurum değişiklikleri, sinirlilik ve depresyon
Kısırlık
Deri döküntüleri
Diş minesi sorunları
Kan tahlili ve endoskopi hastalık tanısının konulmasında yardımcı olan yöntemlerdir.
Çölyak hastalığı tanısı konulan hastaların ömür boyu glüten içermeyen; yani buğday, yulaf ve arpa içermeyen bir diyet yapması gerekiyor. Ancak glüten birçok farklı besin maddesinde de bulunabiliyor. Bu nedenle mutlaka doktor kontrolünde ve dikkatli bir diyet yapmak çok önemli.